Wg Encyklopedii PWN, lampa (od greckiego lampás czyli pochodnia) to urządzenie techniczne, które - dzięki zamianie energii elektrycznej lub energii uzyskiwanej ze spalania paliwa na promieniowanie widzialne - ma zdolność oświetlania i sygnalizacji wizualnej.

Lampa oliwna, olejowa, olejna

to najstarszy, po pochodni, rodzaj regulowanego i przenośnego źródła światła. Najstarsze dowody stosowania lamp olejnych pochodzą z Egiptu i z Persji. Najpierw była to miseczka z kamienia lub gliny, albo muszla wypełniona olejem lub łojem. Następnie nauczono się stosować knoty, lampy można było przykryć od góry, nadać im ciekawe kształty i stosować do ich wytworzenia różne materiały, brąz później żelazo, nawet złoto. Tak powstały kaganki. 
Najstarszy znaleziony w Polsce, w okolicach Sandomierza, kaganek przypomina czajniczek z czterema dziubkami na knoty i został wytworzony w V tysiącleciu p.n.e.

Od czasów rzymskich do końca XVIII w. lampy oliwne i świece właściwie tylko nieznacznie udoskonalono, za to nadano im przeróżne kształty i formy. Wprowadzono również klosze wykonywane najpierw z pęcherzy rybich, później z miki i alabastru, a w końcu także szkła.
Niektóre z nich były prawdziwymi dziełami sztuki.

Rewolucja przemysłowa zakłóciła naturalny podział doby na dzień do pracy i noc do spania. Rozpoczęły się gwałtowne poszukiwania jasnego i długotrwałego źródła światła sztucznego. Szkocki inżynier William Murdoch w 1792 roku oświetlił wnętrze swojego domu prostą lampą gazową, a w 1809 roku latarnie gazowe oświetlały ulice Londynu.  Na terenach współczesnej Polski lampa gazowych zaczęto używać w II poł. XIX w.

W 1853 roku polski chemik Ignacy Łukasiewicz pracując nad destylacją ropy naftowej, opracował lampę naftową, która była bezpieczniejsza, tańsza i jaśniejsza od dotychczasowych wynalazków. Lampa naftowa stała się najpowszechniejszym źródłem sztucznego światła do początków, a nawet połowy XXw.

Od połowy XIX w. wynalazcy próbowali do oświetlenie wykorzystać zjawisko łuku elektrycznego. W 1887 roku Częstochowa stała się drugim w Europie miastem, które oświetlało 36 latarni łukowych. Lampa łukowa dała początek neonom.

Tymczasem za oceanem 21 października 1879 w laboratorium Thomas Edisona świeciła przez 48 godzin pierwsza lampa żarowa czyli żarówka. A już w Sylwestra 1879 roku, ogród i laboratorium w Menlo Park w Kalifornii oświetliły latarnie elektryczne.
 
Potem było już jaśniej i jaśniej…